Schaamte houdt verzorgingsarmoede in stand: 65% durft er niet over te praten

Verzorgingsarmoede blijft een hardnekkig en onderbelicht probleem in België: meer dan één op de vier volwassenen (27%) had het afgelopen jaar [soms of vaak] onvoldoende budget om dagelijkse verzorgingsproducten te kopen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek¹ van Ipsos I&O in opdracht van Kruidvat Het onderzoek toont aan dat er heel wat onwetendheid bestaat over verzorgingsarmoede: 54% heeft weleens van de problematiek gehoord, maar bijna de helft (46%) denkt dat het probleem zich niet in zijn eigen omgeving voordoet. Het hoeft dus niet te verbazen dat mensen die kampen met verzorgingsarmoede vragen om een bredere maatschappelijke bewustwording (60%) en meer begrip en empathie vanuit de samenleving (60%).

Tegenstellingen troef

De resultaten tonen opvallende verschillen in perceptie tussen zij die kampen met verzorgingsarmoede, en zij die er niet mee te maken hebben. Al wie met de problematiek te maken heeft, geeft aan vooral make-up (33%), gezichtsverzorging (26%) en wasmiddel (23%) te moeten laten, en nood te hebben aan douchegel en zeep (48%), shampoo (44%) en tandenborstels en tandpasta (41%). Mensen die niet met verzorgingsarmoede te maken hebben, denken vooral dat er behoefte is aan menstruatieproducten (65%), douchegel en zeep (65%), en tandverzorgingsproducten (64%).

Ook wanneer het gaat om de gevolgen van verzorgingsarmoede zien we opvallende verschillen. Van de mensen die kampen met verzorgingsarmoede geeft 25% aan fysieke gevolgen (huidproblemen, slechte haarconditie, gebitsproblemen) te ondervinden, 34% voelt de mentale gevolgen (wegcijferen, stress, minder zelfvertrouwen) en 22% duidt maatschappelijke gevolgen (zoals het vermijden van winkels en sociale bijeenkomsten) aan.

Daar staat tegenover dat Belgen die niet kampen met verzorgingsarmoede, denken dat fysieke (94%), mentale (94%) en maatschappelijke (93%) gevolgen veel voorkomen bij mensen die verzorgingsarmoede ervaren.

Problematiek verbergen maakt algemeen begrip moeilijker

Een mogelijke oorzaak voor bovenstaande verschillen is het feit dat mensen die met verzorgingsarmoede leven, zich daarover vaak schamen (65%). Dat is meteen de reden waarom 44% het erg moeilijk vindt om materiële hulp te vragen. Opvallend: 61% van mensen met verzorgingsarmoede doet geen beroep op externe hulporganisaties (zoals het OCMW, de Voedselbanken, sociale kruideniers, Goods to Give, etc.).

“In tien jaar tijd zagen we een sterke stijging van 50% in het aantal hulpbehoevenden, maar dat aantal lijkt in 2024 te stagneren”, vertelt Marc Mertens, gedelegeerd bestuurder van de Belgische Federatie van Voedselbanken. “Toch mogen we dit niet verkeerd interpreteren: met 209.000 hulpvragers blijft de nood bijzonder hoog. De lichte daling tegenover 2023 betekent helaas niet dat het probleem kleiner wordt, wel dat steeds meer mensen tussen de mazen van het net dreigen te vallen of door schaamte geen hulp durven te vragen."

Nood aan meer maatschappelijke bewustwording en empathie

Het is duidelijk dat er een spanningsveld bestaat rond de problematiek van verzorgingsarmoede. Eén op de vier krijgt ermee te maken, maar verbergt dat vaak voor de omgeving. Die omgeving ziet daardoor de problematiek niet en maakt het daarom ook niet bespreekbaar.

“Door jaarlijks te peilen naar de situatie in België willen we net daar de nadruk op leggen. Zorgen dat mensen in verzorgingsarmoede erover kunnen praten, en daardoor meer begrip en empathie krijgen van de maatschappij om hen heen”, zegt Bert Verhoef, Managing Director van Kruidvat in België. “Samen met de Belgische Federatie van Voedselbanken blijven we ons inzetten om verzorgingsarmoede onder de aandacht te brengen en mensen die het moeilijk hebben te ondersteunen.”

Samen in actie

Kruidvat organiseert de ‘Samen in Actieweken’. Van 9 tot en met 22 juni kan iedereen een steentje bijdragen in de strijd tegen verzorgingsarmoede. Kruidvatklanten ontvangen bij aankoop van een deelnemend product (zoals shampoo, tandpasta en deodorant) één product gratis en Kruidvat doneert, samen met enkele partners, hetzelfde product aan gezinnen in een financieel kwetsbare situatie: een 1+1+1 actie.

Daarnaast ontvangen duizenden mensen via de Belgische Federatie van Voedselbanken een Kruidvat Health & Beautykaart ter waarde van 25 euro. Hiermee kunnen ze persoonlijke verzorgingsproducten kopen in een Kruidvatwinkel. Ook kunnen klanten vanuit de Kruidvat Club hun spaarpunten doneren aan de Belgische Federatie van Voedselbanken. Kruidvat verdubbelt de waarde van de gedoneerde spaarpunten.

Onderzoeksverantwoording

¹ De gegevens zijn gebaseerd op online onderzoek door Ipsos I&O onder consumenten die niet kampen met verzorgingsarmoede (n=1000) en consumenten die verzorgingsarmoede ervaren (n=500). Het onderzoek is representatief op geslacht, leeftijd (18-65 jaar) en regio. De data zijn verzameld tussen 3 april en 9 april 2025. Voor meer informatie over het onderzoek kunt u contact opnemen met Paulien Schieven (Chief Client Officer) via paulien.schieven@ipsos.com.